Mülakatsız bir kamu

Yıldırım Demirci'nin yazısı  

Herhangi bir lisans programı mezununun kamuda düz memur olarak atanabilmesi için en az 92,4 puan aldığı, öğretmen adaylarının % 10,6’sının atanabildiği, diğer lisans mezunlarının ise %  1,6’sının ilan edilen kadrolara atanabildiği ve 1 puanın 600 adayı etkilediği bir ortamda Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın; “Kamuya işe alımları, görevin getirdiği zorunluluklar dışında mülakatı kaldırarak, gençlerimizin sınavlardaki başarı sıralamasına göre yapacağız.” talimatı geleceğimizin güvencesi olan gençlerimizin yüreklerine su serpmiştir.

Ayrıca kamuya ilk defa atanan adaylar, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasından geçiriliyor. Kamuya atanan aday memurların, iki yıl içerisinde eğitimlerde başarısız olanlarla hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları tespit edilenlerin memuriyetle ilişkisinin kesme yetkisini kanun koyucu idareye veriyor. Hal böyleyken Sayın Cumhurbaşkanımızın buyurdukları üzere görevin gerektirdiği zorunluluklar dışında mülakatın kaldırılması yerinde ve çok isabetli bir karardır.

2022 KPSS Lisans sınavına 1.159.469 aday girdi. Bu adaylardan 416.615’i öğretmen adaylarıdır. Bu adayların kamu kurum ve kuruluşlarına atanma süreçleri ÖSYM ve MEB sayısal verileri üzerinden analiz edilmiştir.

                              Tablo 1: ÖSYM KPSS 2024/1 Bazı Kadro ve Taban Puanları

Tablo 1’de ÖSYM’nin KPSS 2024/1 yerleştirme sonuçlarına göre bazı kadroların taban puanları verilmiştir.  2022 KPSS Lisans sınavına 1.159.469 aday girdi. 2022 KPSS puanı ile Aralık ve Temmuz aylarında yılda iki defa olmak üzere iki yılda toplamda dört dönemde ÖSYM tarafından boş kadrolara merkezi yerleştirme yapılmaktadır. Bu dört merkezi yerleştirmelerde lisans mezunlarından, kadroların aranan niteliklerini taşıyan 363.481 aday başvurdu. Bu adaylardan 6.142’si boş kadrolara yerleşti. Bu durumda lisans mezunu adayların % 1,6’sı kamu kurum ve kuruluşlarına atanabilmişlerdir. Boş kadroların taban puan ortalaması 83,7’dir. KPSSP3 İnşaat Mühendisliği mezunlarının 90 ile 91 puan aralığında 165 aday bulunmaktadır. Yani 1 puan ile 165 adayın ya önüne geçiliyor ya da gerisinde kalınıyor.

                                   Tablo 2: MEB 2023 Bazı Alanlar ve Taban Puanları

Tablo 2’de Milli Eğitim Bakanlığımızın Mart 2023 öğretmen atama sonuçlarına göre bazı alanların ve taban puanları verilmiştir. Mart 2023 öğretmen atamalarında KPSS 2022 puanları esas alınmıştır. KPSSP10 (Eğitim Bilimleri) sınavına 416.615 aday girdi. Bu adaylardan atama yapılacak alanlara 44.573’ü atandı. Bu duruma göre öğretmen adaylarının % 10,6’sı atanabilmişlerdir. Açık ilan edilen 109 alanın taban puanlarının ortalaması 70,3’dür. KPSSP121-14 Rehberlik alanında 81 ile 82 puan aralığında 601 aday bulunmaktadır. Bu demek oluyor ki 1 puan fazla alınması 601 adayın önüne geçilmesine, 1 puan az alınması 601 adayın gerisine düşülmesine neden olabiliyor.

KPSS’de 1 puan adayların sıralamasında ortalama 160 ile 600 arasında fark oluşturuyor. Adayların puanlarının yoğunlaşma durumlarında ve bazı kadrolarda bu fark artabildiği gibi azalabilmektedir. Adayların yerleşmelerinde puanların tam sayıdan sonraki ondalık kısımlarının bile etkili olmasından dolayı ÖSYM adayların sınav sonuç puanlarını, virgülden sonra beş basamaklı olarak açıklıyor.

Herhangi bir lisans programı mezununun (4001) kamuda düz memur olarak atanabilmesi için en az 92,4 puan aldığı, öğretmen adaylarının % 10,6’sının atandığı, diğer lisans mezunlarının %  1,6’sının ilan edilen kadrolara atanabildiği ve 1 puanın 600 adayı etkilediği bir ortamda Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın; “Kamuya işe alımları, görevin getirdiği zorunluluklar dışında mülakatı kaldırarak, gençlerimizin sınavlardaki başarı sıralamasına göre yapacağız.” talimatı geleceğimizin güvencesi olan gençlerimizin yüreklerine su serpmiştir.

Mecliste 18.07.2024 tarihinde kabul edilen ve 3 yıl boyunca, emekli olanlar hariç kamuya yeni personel alımını sınırlandıran kamuda tasarruf tedbirlerinin yürürlüğe gireceği 01.01.2025 tarihinden sonra kamuya atanmak daha da zorlaşacaktır.

İlan edilen boş kadrolara yerleşen adaylar, atanmak üzere yerleştikleri kamu kurum ve kuruluşlarına gerekli belgelerle birlikte başvururlar. İlk defa kamu görevine atanacak adaylar hakkında ilgili birimlerce güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır. Soruşturma sonucu olumlu olan adayların ataması yerleştikleri kurumlara yapılır. Ancak Soruşturma sonucunda; Devlet güvenliğini, ulusal varlığını ve bütünlüğünü, iç ve dış menfaatlerini tehlikeye düşürecekleri tespit edilen adayların ataması yapılmaz.

Kamuya atanmayı hak eden adaylar, kamu kurumlarına memur adayı olarak atanır.  Aday memurun adaylık süresi bir yıldan az iki yıldan çok olamaz. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 56. maddesinde; “Adaylık süresi içinde temel ve hazırlayıcı eğitim ve staj devrelerinin her birinde başarısız olanlarla adaylık süresi içinde hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları, göreve devamsızlıkları tespit edilenlerin disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile ilişikleri kesilir:” denilmektedir. Adaylık devresi içinde eğitimde başarılı olan adaylar disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayı ile asli memurluğa atanırlar.

ÖSYM tarafından KPSS puan üstünlüğüne göre ilan edilen kadrolara yerleştirilen adaylar, kurumlara atamaları yapılmadan önce güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasından geçiriliyor. Kamuya ilk defa atanan adaylar, aday memur olarak atanırlar. Aday memurun adaylık süresi en fazla iki yıldır. Aday memur bu süreçteki eğitimlerde başarısız olduğunda, hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları tespit edildiğinde memuriyetle ilişkisini kesme yetkisini kanun koyucu idareye veriyor. Gerek kamuya atanmanın ve gerekse de kamuya atandıktan sonra asli memur olma sürecindeki müşkülatlar ortadayken Sayın Cumhurbaşkanımızın buyurdukları üzere görevin gerektirdiği zorunluluklar dışında mülakatın kaldırılması yerinde ve çok isabetli bir karardır.  

Yıldırım Demirci