MENEMENİ ÇAKALLI'DAKİ USTALARA SORUN

SAMSUNUN KAVAK İLÇESİNE BAĞLI ÇAKALLI MENEMEN USTALARININ FİKRİ DE ÖNEMLİ 

VEDAT USTA AÇIKLAMA YAPSA DA MENEMEN HAKKINDA BİLİNMEYENLERİ ÇAKALLI MENEMEN USTALARI BİLİYOR. 

Yemek uzmanı Vedat Milor geçen hafta sosyal medyada bir anket paylaşmıştı. Milor, takipçilerine "Menemen soğanlı mı olur soğansız mı" diye sormuş, sosyal medyada da menemen tartışması yaşanmıştı. 437 bin kişinin katıldığı ankette"menemen soğanlı olur" diyenler yüzde 51 ile kazanmıştı. Anket sonuçlansa da tartışma da bitmemiş, menemene soğan konmayacağını iddia edenler sonucu eleştirmişti.

Vedat Milor, Hürriyet gazetesindeki bugünkü köşesinde, bu konuya yer verdi. Milor yazısında, menemenin tarihinden bahsetti. "Menemenin, soğanlı yumurtanın dönüşümüyle ortaya çıktığı düşünülebilir" diyen Milor, "Ama kesin yargı yanlış olur. Çünkü bunu destekleyecek tarihsel bulgu yok" diye belirtti.

Milor, Oktay Özengin'in çalışmasından faydalanarak, "Menemenin Giritlilerin Menemen’e göç etmesiyle ortaya çıktığını gösteren bir araştırma var" diye belirtirken, "Tarihçi Özengin, bu yemeğin Menemenlilerle civara göç eden Giritliler arasındaki etkileşimden doğduğunu söylüyor" diye ifade etti.

Vedat Milor'un yazısının ilgili kısmı şu şekilde:

"Gelelim tarihsel boyuta... Sahanda soğanlı yumurtanın 15’inci yüzyılda saray mutfağındaki önemli yemeklerden biri olduğunu biliyoruz. Tarihçilerin söylediğine göre; biberin yaklaşık o dönemde, domatesinse çok daha sonra Osmanlı’ya geldiğini göz önünde bulundurursak menemenin, soğanlı yumurtanın dönüşümüyle ortaya çıktığı düşünülebilir.

Ama kesin yargı yanlış olur. Çünkü bunu destekleyecek tarihsel bulgu yok. Öte yandan menemenin Giritlilerin Menemen’e göç etmesiyle ortaya çıktığını gösteren bir araştırma var: Oktay Özengin’in çalışması... Bu çalışmaya dayalı olarak da Sayın Mehmet Yaşin’in 22 Haziran 2016 tarihinde Hürriyet’te güzel bir yazmış. Yaşin büyük ihtimalle menemenin Güney Fransa ve İtalya’da bağ işçileri arasında ortaya çıktığını düşünüyor. Olabilir. Bask bölgesinde ‘piperade’ diye bizim menemene benzeyen bir yemek çok popüler. O civarın nefis bir acı olmayan kırmızıbiberi var: ‘espelette’. ‘Piperade’nin olmazsa olmazı. İçinde soğan, sarmısak, yumurta, domates de var. Jambonlu versiyonlarını da gördüm. Akşam tek bu yemek çıkacaksa Bask aileler bunu tercih ediyor ve yanında ‘tannat’ üzümünden güçlü bir roze şarap açıyor. Bizde de yumurtayı pastırma, sucuk, kavurma, kıymayla yemek bir gelenek ama o zaman genelde domates kullanılmıyor. Tarihçi Özengin, bu yemeğin Menemenlilerle civara göç eden Giritliler arasındaki etkileşimden doğduğunu söylüyor. Menemenlilerin etli, patatesli ve domatesli bir nevi güveç yemeği var. Cumhuriyet’in ilk yıllarında Menemen’e yerleştirilen Giritli muhacirler yoksul. Et yerine protein değeri yüksek olan yumurta kullanıyorlar. Patatesin yerine de soğan ikame ediliyor. Biber sonradan giriyor. Değerli Murat Bardakçı da harika üslubuyla etimolojik açıdan ‘menemen’ mi yoksa ‘melemen’ mi sorusundaki bulguların yetersizliğine dikkat çekmiş. TDK değişikliğe gidene kadar ‘menemen’ diyebileceğimiz bu domates-soğan-biberli yumurta yemeği pratik, lezzetli ve hemen herkes tarafından seviliyor. 1930’lu yıllardan itibaren de, Menemen’den başlayarak lokantalara giriyor ve zamanla ülkemizin her tarafına yayılıyor.