Londra Anlaşmasıyla İtalya-Yugoslavya Sınır Çözümü…

Londra Anlaşmasıyla İtalya-Yugoslavya Sınır Çözümü…

Tırst (Trieste krizi, (Tırst iki devlet arasında ki sınır bölgesi)) İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Yugoslavya ile İtalya arasında uzun yıllar süren gerginliğin ana kaynağı olmuştur.

Tırst dışında dikkate alınması gereken iki bölge daha vardı; Gorica ve Istra şehirleri. Tırst uzun yıllar Avusturya-Macaristan döneminin içerisinde kalan bölge olarak tarihe geçmiştir. Londra anlaşması, İtilaf devletlerin gizli anlaşması olarak tarihte bilinmektedir.

Bu devletler Büyük Britanya, Fransa ve Rusya'dan ibaretti. İtalya 1915 yılında bu devletler arasına dahil edilmiştir. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, 1921 yılında Italya resmi olarak kendi topraklar içerisinde, daha önce Yugoslaya’nın içinde bulunan Tırst, Istra ve Kvarner bölgelerini almıştır. 1924 yılında İtalyanlar bağımsız bölge olarak kalan Rijeka bölgesini de kendine dahil etmiştir.

Rijeka bölgesi 1920 yılında Rapal Barış sözleşmesi neticesinde Itlya ile SHS (Sırp-Hırvat-Sloven) kraliyetinden kendi bağımsızlığını kazanmıştır. Krsal bölgelerini daha çok Yugoslovenler yerleşim alanı olarak kullanmaya başlamışlardır. İtayanlar ise Tırst ve Istra bölgesinde ki şehirlere yerleşmeye başlamışlardır.

1920’lerde ve 1930’larda Slav millet, Faşistlerin baskısından dolayı ciddi sıkıntılar görmeye başlamışlardır. İtalyanlaşma ve ayrımcılığa yönelik çalışmaları birnevi iç isyanların çıkması için sebep olmuştur. 13 Temmuz 1920 yılında Tırsta ki Sloven kültür merkezi yakılmıştır. Bu yanmanın sebebi Yugoslav ordusunun iki İtalyan denizcisini, Siplitteki isyanlardan dolayı öldürmelerinin cevabı olarak verilmiştir.

İtalyanlar İkinci Dünya Savaşı esnasında Faşistlerin yenilgiye uğramasıyla ve faşist rejiminin yıkılışıyla ciddi manada güç kaybetmişlerdir. 1943 yılında İtalya gücünün bölünmesiyle, Tırst bölgesi Yugosloven ordusu tarafından tekrardan alınmıştır. Yugoslavya ordusu, Slovenya dahiliyle Tırst’in yanısıra İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Istra ve Pulom bölgelerini de kendi himayesi altına almışlardır. Büyük Britanya’nın ve ABD’nin girişimi üzerine, bu bölgede bir askeri ittifak söz konusu olmuştur.

Bu ittifak İtalya ile Yugoslavya arasında ki sınır çözümü sonucuna ulaşana kadar kalacaktır. Belgrad’da 1945 yilinda imzalanan anlaşma ile bölge ikiye bölünmüştür. A ile B bölgesi. B bölgesi Yugoslavya sınırları içerisinde dahil edilmiştir. A bölgesi başta Tırst ve Pula ile birlikte İtalya bölgesine dahil edilmiştir...

Araştırmacı-Tarihçi Eldar Uka.