Boşnak Müslümanların Osmanlının çıkışından sonra ilk Siyasi Mücadeleleri

Boşnak Müslümanların Osmanlının çıkışından sonra Ilk Siyasi Mücadelelerini (Jugoslovenska Muslimanska Organizacija - Yugoslavya Müslüman Teşkilatı) 

Yazı Dizisi 1.

Boşnak Müslümanların siyasi hareketlenmeleri ilk defa kasım ayinin ortalarında 1918 yılında Saraybosna’da başlamıştır. Birçok toplantı ve müzakere görüşmelerinde, Müslümanların gelecekteki durumuyla alakalı aktivitelere başlanma kararı alınmıştır. Bu müzakerelerin ilk safhasında bile milli ve toprak reformu sorularında Boşnaklar farklı görüşlere maruz kalmışlardır. Bu nedenle de birkaç tane farklı görüşü olan siyasi grupların çıkmasına neden olmuştur.

Saraybosna ve Tuzla şehirleri arasında olan gruplaşmalar Aralık 1918’ yılında tek bir çatıda Yugoslav Müslüman Teşkilatı altında birleşme karar almışlardır. Boşnak siyasi partisinin başına 16 Şubat 1919’da Tuzla Müftüsü İbrahim Maglayliç’i seçmişlerdir.

Ayni zamanda onun yardımcıları Hamdiya Karamehmedoviç ve Halil Bey Hrasnica da göreve başlamışlardır. Yugoslav Müslüman teşkilatının en önemli görevi, Bosna ve Hersek Müslümanların birliğini ve toprak bütünlüğünü korumaya almasıydı. Sloven, Sırp ve Hırvat devletine karşı tutumu ise bir hayli netti, merkezi bir sistem yönetimi ile bazı bölgelerin bağımsızlık kapılarının açık olması yönündeydi. 1920 seçimlerinde Yugoslav Müslüman Teşkilatı (JMO) çok güçlü bir basari elde etmiştir.

Bölge olarak şu şekilde de yüzleyebiliriz: Banja Luka 18%, Bihaç 42%, Mostar 23%, Saraybosna 49%, Travnik 28% ve Tuzla bölgesi 42% oy oranına sahip olmuştur.

Büyük Sırp Slovenistleri tarafından Boşnaklar, "doğulu, çağdığı, İsmailoğluları, Türkler" gibi çarpıcı ifadelere maruz kalmışlardır. Yani modern dünyayla bağı olmayanlar gibi saf dışı bırakılmaya ve komple yok edilmeleri gerektiğine inanmışlardır. JMO siyasi anlayışı ve Boşnakları koruma görevi maksimum oranında sağlamaya çalışılmıştır...

Prizren. Tarihçi-Araştırmacı

Eldar Uka

#tarih #araştırma #balkanlar #yugoslavya