KÜLTÜREL BİR MİRAS / ANADOLU PARSI-2

  • İHSANBAŞKAN

KÜLTÜREL BİR MİRAS / ANADOLU PARSI-2


Pars, çok eski zamanlardan beri insanlık tarihinde önemli bir yere sahip olan bir canlı. Özellikle medeniyetlerin kurulduğu Anadolu topraklarında pars kültürleri etkilemiş ve medeniyetler geleneklerinde, yazıtlarında, kültürlerinde pars figürünü sıkça kullanmışlardır.


9000 yıl önce Çatalhöyük de ana tanrıça heykelinin iki yanında Anadolu leoparı vardı.


İkinci Gıyasettin Keyhüsrev dönemine ait sikkelerin üzerinde pars resimleri bulunuyordu.


Erzurum'da bulunan ve İlhanlılar döneminde inşa edilen Yakutiye Medresesinin taç kapısında da pars figürüne rastlanmaktadır.


Pars figürüne, Anadolu'da da mimari yapılarda da sıkça rastlamaktayız. Doğubayazıt İshak Paşa Sarayında, Ani Harabelerinde, Kayseri'de bulunan Döner Kümbette yer alan pars örnekleri bunlardan bazılarıdır.


Günümüzde Tataristan devlet armasında, Hakas devlet armasında ve Almatı şehrinin armasında pars figürünü görebilirsiniz.


Memluk Türkleri devletinin önderlerinden biri olarak kabul edilen Sultan Baybars pars ismini taşımasıyla önemli bir şahsiyettir. Sultan Baybars, tarihe Moğolları durduran adam olarak geçmiştir. Moğollar ile yapılan bir savaşta Moğolların eline esir düşmüş ve Sivas'ta köle pazarında satılmıştır. Ardından köle olarak Kahire'ye getirilmiştir. Daha sonra ordu komutanlığına kadar yükselmiş, Ayn-Calut savaşında İslam ordusu, Baybars Komutanlığında Moğollara karşı büyük bir zafer kazanmıştır. Bölgenin ileri gelen kabilelerinin ortak seçimi ile Baybars Sultanlığa getirilmiş, dördüncü Memluk sultanı olmuştur. "Baybars" sözcüğü "kutsal pars" anlamına gelmektedir.


Pars, Türklerin eski dönemde kullandığı 12 hayvanlı takvimde de yer almaktaydı.


Kök-Türk ve Uygur dönemlerinde pars gökte bir yıldız takımına isim olarak verilmiştir.


Futbol takımlarından Ankaraspor'un sembolü de kar leoparıdır. Bandırmagücü futbol kulübü ise Anadolu Parsını (Pantera Pardus Tulliana) armasında bulundurmaktadır.


Türk coğrafyasında pars ismi bir isim ve soy isim olarak yaygın şekilde kullanılmaktadır.


Türk kültüründe pars figürünün sosyo-kültürel olarak ne denli önemli olduğunu en iyi şekilde ortaya koyan yüzlerce örnekler vardır.


Bütün bu örneklerden yola çıkarak diye biliriz ki; Pars eski zamanlardan günümüze kadar Türk kültüründe önemli bir yere sahip olmuş, olmaya da devam etmektedir.

Yorum Yaz
  • UYARI: Konuyla ilgisi bulunmayan, hakaret içeren cümleler veya imalar, inançlara saldırı, şiddete teşvik yorumları onaylanmamaktadır.