Mevlana'nın: "Olduğun gibi görün" tavsiyesinin cisimleşmiş, toplumsal yaşama geçirilmiş halidir.
İnsanın kendine dürüst olması, olduğundan fazlası görünmemek için çabalamasıdır.
Alçakgönüllülük; insanın kendini bilmesi, sahip olduklarıyla yetinmesi, sıradan şeylerden keyif alması hatta affetmesi, kusurları örtmesi, yanlışlıkları görmemesidir.
?
Bir zamanlar bir adamın eline haram yoldan bir miktar para geçmiş. Vicdanlı adammış ki bu parayı yemeyi, kursağından haram lokma geçmesini istememiş. Bu haram parayı kendine harcamak yerine bu parayla gitmiş ve bir inek satın almış.
Daha sonra ise satın aldığı ineği hacı Bektaşi velinin dergâhına bağışlamak istemiş. Üzerinde bulunan bu haram paradan kurtulmak için yollara düşmüş, dergâha ulaşmış.
Hacı Bektaşi Veli hazretlerinin huzuruna çıkmış, durumu olduğu gibi anlatmış. Haram para ile satın aldığı bu ineğin etinin fakirlere, ihtiyacı olanlara dağıtılmasını ve kendisini bu yükten kurtarmasını rica etmiş.
Hacı Bektaşi Veli ise bu isteği olumlu karşılamamış. "Helal değil" demiş ve adamın isteğini geri çevirmiş.
Adam çaresiz ve bu yükten kurtulmak istiyor.
Bunun üzerine bir umutla Mevlana'nın dergâhına gitmiş. Durumu Mevlana'ya da anlatmış. Ve Mevlana hazretleri adamın isteğini kabul ederek, ineği almış.
Bu durum karşısında adamcağız şaşırmış haliyle. Hacı Bektaşi velinin bu ineği geri çevirmesine rağmen Mevlana'nın kabul etmesi üzerine Mevlana'ya ineği neden kabul ettiğini sormuş.
Bunun üzerine Mevlana şu cevabı vermiş:
"Biz bir karga isek, hacı Bektaşi veli bir kartal gibidir. O öyle her leşe konmaz. Bu sebepten senin bu hediyeni biz kabul ederiz ama o kabul etmeyebilir."
Adam bu cevap üzerine tekrar Hacı Bektaşi Velinin dergâhına doğru yola çıkmış. Mevlana'nın ineği kabul ettiğini söylemiş ve bunun sebebini veliye sorduğunda hacı Bektaşi veli adama şu cevabı vermiş.
"Bizim gönlümüz bir su birikintisi ise de Mevlana'nın gönlü okyanuslar gibidir. Bu yüzden bir damla ile bizim gönlümüz kirlenebilir ama onun engin gönlü kirlenmez. Hediyeni bu yüzden ben kabul etmedim ama o kabul etmiştir."
Alçakgönüllülük insanın en güzel sıfatlarından bir tanesi. Kendini küçük görmek, hep bir kul ve insan olduğunun farkına varıp edeple davranmak edeple yaşamak...